- Jubileusz Sześćdziesięciolecia Pedagogiki Gdańskiej (1958-2018)

Środowisko pedagogiczne Uniwersytetu Gdańskiego obchodzi w tym roku jubileusz sześćdziesięciolecia. Z tej okazji w dniach 15-16 października 2018 r. zorganizowano ogólnopolską konferencję naukową zatytułowaną  „Z pedagogiką przez systemy i ideologie…”. Konferencja była okazją do przypomnienia twórców  naukowej refleksji na procesami edukacji i wychowania w Gdańsku w okresie powojennym, a mianowicie prof. prof. Kazimierza Sośnickiego, Romany Miller oraz Ludwika Bandury.  

Udział w konferencji  wzięli przedstawiciele  najważniejszych ośrodków akademickich w Polsce. Naszą Uczelnię reprezentowali  członkowie Zakładu Podstaw Pedagogiki: Mirosław Łapot, Izabela Wrona-Meryk oraz Katarzyna Zalas. Na ręce Dyrektora IP UG prof. Romualda Grzybowskiego nasza delegacja przekazała List gratulacyjny, podpisany przez Dyrektor IP UJD prof. Izabelę Krasiejko, w imieniu całego Instytutu Pedagogiki naszej Uczelni. Konferencja obfitowała w interesujące referaty i dyskusje. Z największym zainteresowaniem uczestników i zaproszonych gości spotkały się panele dyskusyjne. W pierwszym dniu obrad prof. prof. Romuald Grzybowski, Wiesław Theiss (APS), Bogusław Śliwerski (UŁ), Tadeusz Pilch (UW) oraz Tomasz Szkudlarek (UG) śledzili przejawy obecności we współczesnej przestrzeni publicznej Tischnerowskiej kategorii homo sovieticus, opisującej postkomunistyczną mentalność Polaków jako formę „ucieczki od wolności”.  Wiele  ożywionych komentarzy, m.in. prof. prof. Janiny Kostkiewicz (UJ), Adama Massalskiego (UJK), Joanny Rutkowiak (UG) i Andrzeja Kołakowskiego (UG), wywołała wypowiedź T. Pilcha, który zakwestionował obecność w polskim społeczeństwie syndromu homo sovieticus. Jego zdaniem, w czasach PRL polskie społeczeństwo nigdy nie identyfikowało z ideologią komunizmu. Komunizm nie miał możliwości zawładnięcia umysłami Polaków z uwagi na zakorzenienie w nim innego modelu myślenia, tzw. homo polonicus, będącego konglomeratem cech i wad narodowych (m.in. brak wiary w równość ludzi, myślenie magiczne, egoizm obywatelski i nietolerancja), sięgających korzeniami I i II RP.

W drugim dniu konferencji największą frekwencją cieszył się panel dyskusyjny  na temat kondycji dzisiejszej pedagogiki, osnuty na wystąpieniu prof. prof. Marii Mendel i Tomasza Szkudlarka pod prowokacyjnym tytułem „Pedagogika wstydu i bezwstydna polityka. Wokół wychowującego państwa Prawa i Sprawiedliwości”. Prelegenci zwrócili uwagę na wykorzystywanie oświaty jako narzędzia w celu tworzenia dyskursu  publicznego (uprawiania swoistej pedagogiki publicznej), mającej na celu walkę z mikromanią narodową i przedefiniowanie pojęcia narodu jako  kategorii etnicznej zamiast pluralistycznej. Przejawem owego procesy jest wypełnianie przestrzeni publicznej narracją wypierającą kategorię społeczeństwa na rzecz kategorii narodu. W dyskusji, z udziałem m.in. prof. prof. Barbary Smolińskiej-Theiss (APS), Ewy Rodziewicz (UG), Piotra Baucia (UG), zastanawiano się nad rolą pedagogiki i perspektywami jej rozwoju (bądź degradacji) w kontekście zachodzących współcześnie zmian.

Plon konferencji ukaże się drukiem w wysoko punktowanych czasopismach o zasięgu ogólnopolskim.

Opracował: Mirosław Łapot